De pluk is in volle gang als ik aankom op de blauwe bessenkwekerij van Edo en Maria in Drenthe. Verspreid tussen de rijen struiken plukken tientallen studenten de rijpe blauwe bessen. “Je rolt ze eigenlijk van de trossen, zodat alleen de rijpe bessen plukt,” legt eigenaar Maria, die samen met haar partner Edo de bessenkwekerij runt, uit. “Omdat elke tros rijpe en nog onrijpe bessen heeft, vergt dat een speciale manier van plukken.” Ze maakt een kommetje van haar handen en rolt vaardig met haar duimen de rijpe bessen in haar handen die ze als kommetje onder de tros bessen houdt. “Arbeidsintensief werk, dat is het zeker, om zo met de hand te oogsten. Een deel oogsten we zo en een deel machinaal. De machinaal geoogste bessen worden gebruikt voor onze sap en siroop.”
Edo en Maria besloten dat ze iets anders met hun leven wilden doen en verruilden hun rijtjeshuis en kantoorbanen in de stad in 2006 voor het opzetten van een biologische blauwe bessenkwekerij in Drenthe. “Dit was een voormalig akkerbouwbedrijf toen we hier kwamen,” vertelt Edo, “het bleek een perfecte plek voor het kweken van blauwe bessen.” Op 11 hectare vroegere maisakkers planten Edo en Maria 40.000 blauwe bessenstruiken.
“Blauwe bessen zijn van oorsprong Amerikaanse wilde bosbessen, blueberries,” legt Maria uit, “in Noord Amerika groeien ze ook in het wild. Ze zijn nauw verwant aan Europese bosbessen, maar de bessen zijn groter en steviger. Ze hebben meer smaak en zijn beter te bewaren dan bosbessen.” Blauwe bessen zijn net zoals bosbessen heel gezond, ze bevatten veel anti-oxidanten. “Maar ze zijn vooral heel lekker,” zegt Maria, “daar kweken we ze voor, om lekker op te eten en te verwerken in lekkere sappen en siropen.”
Net zoals bij appels en peren zijn er wel honderden verschillende blauwe bessen rassen, allemaal met een eigen smaak. “We hebben hier op de kwekerij inmiddels 20 verschillende rassen. We proberen de smaken zo te combineren dat elke smaak goed tot z’n recht komt in onze sappen. En het handige is dat die verschillende rassen op verschillende momenten in de zomer rijp zijn.”
We lopen een rondje over de kwekerij, de struiken staan in rijen met daartussen graspaden. “Op onze kwekerij hebben we ook houtsingels, slootkanten, grasstroken en een poel. Deze beheren we zo natuurlijk mogelijk, zodat er veel wilde planten en dieren leven. En we zaaien bloemenranden met inheemse zadenmengsels. Dat geeft voedsel aan vlinders, bijen, hommels en veel andere insecten. Dat vinden we belangrijk.” De kwekerij grenst aan een oud bos. “ ‘s ochtends vroeg in alle stilte lopen er geregeld reeën op de graspaden tussen de bessenstruiken en we vinden regelmatig een dassenspoor, dat zijn de nachtelijke bezoekers op de kwekerij, het is hier prachtig!”
“Elizabeth Coleman White is eigenlijk de ontdekker van de gecultiveerde blauwe bes,” legt Maria uit.
Elizabeth White werd geboren in 1871 en groeide op op de cranberry boerderij van haar ouders. Ze raakte geïnteresseerd in blauwe bessen die in het wild rond de boerderij groeiden en besloot ze te willen telen op de boerderij. Blauwe bessen waren op dat moment nog niet gecultiveerd en kwamen alleen in het wild voor. Ze kwam in contact met botanist Frederick Coville die een artikel had geschreven over het cultiveren van wilde blauwe bessen en samen gingen ze op Elizabeth’s ouderlijke boerderij aan de slag.
Elizabeth White riep de hulp in van mensen in haar omgeving om haar te helpen verschillende wilde struiken te vinden. Ze betaalde ze 1 tot 3 dollar per uitgegraven struik. De struiken werden dan gelabeld en gedocumenteerd. Bij de selectie werd rekening gehouden met smaak, kleur, vorm en rijpingstijd. In 1916 werden de eerste gecultiveerde blauwe bessen geoogst en verkocht onder de naam Tru-Blu-Berries.
Romige mascapone en zoet frisse blauwe bessen vormen de basis voor deze lekkere zomerse tiramisu. Zonder koffie, maar met blauwe bessensap.
Amerikaanse blueberry muffins met Drentse blauwe bessen, ter ere aan Elizabeth Coleman White, de ondekker van de gecultiveerde bosbes.
In Scandinavië zijn zoete soepen heel populair, als toetje of gewoon tussendoor. In deze blauwe bessensoep komt te blauwe bes helemaal tot zijn recht. Eet ‘m zo of verwerk ‘m als toetje met yoghurt of roomijs en wat krokante muesli, of met slagroom, dat kan ook.