Anna Rubingh - Zilt van het Wad

Fotografie & Tekst: © Anna Rubingh

Gepubliceerd Landleven 07-23

WZ 001

WZ 002

WZ 003

WZ 004

Het is een mooie zomerse dag als ik de veerboot afrij. Na een kort ritje door het wijdse Texelse landschap kom ik aan bij een oude schapenschuur die nu dienstdoet als de thuisbasis van Wadzilt. “Zilte Proeftuin” staat er op het bord bij de kas die net achter de schuur staat. Voor de kas is een kleine tuin met een diversiteit aan groentes, zowel echte zilte groenten als gewone groenten zoals sla en prei.

“Verzilting is een groeiend probleem in de hele wereld,” legt Wadzilt-medewerker Prasath uit, “wel 1,5 miljard hectare landbouwgrond wordt op de wereld bedreigd door verzilting of is nu al te zout om gewassen op te verbouwen.” Pionier Marc van Rijselberghe zag daarin een uitdaging en experimenteert volop met het verbouwen van zilte groenten vanuit zijn thuisbasis Texel.

Tuinster Mieke laat me wat blaadjes sla proeven. “Die zijn gekweekt op brakke grond” Ik steek de blaadjes een voor een in mijn mond. Ze zijn helemaal niet zoutig zelfs in de verte proef je geen zout, ze zijn gewoon lekker fris. “Proef nu de rucola maar eens.” Pittig! Eigenlijk pittiger dan rucola verbouwd in mijn eigen moestuin. “Dat klopt,” legt Prasath uit, “we zijn erachter gekomen dat groentes verbouwd op brakke grond juist sterker van smaak worden, het zout in het water werkt dus als smaakversterker tijdens de groei.” Er wordt volop getest bij Wadzilt. Wat groeit wel en wat groeit niet goed op brakke grond en hoe brak kan de grond zijn. “Zout dood natuurlijk veel planten, maar sommige rassen doen het er prima op.”

Maar we verbouwen natuurlijk ook echte zilte groentes zoals zeebanaan, zeevenkel en ijskruid. Deze groentes groeien van nature op brakke grond. “En proef dit oesterblad eens, dat is echt bijzonder.” Je proeft niet direct oester, maar als het even in je mond zit komt er duidelijk een oestersmaak naar boven. “En vegan oester eigenlijk.”

Naast de kas ligt een aardappelveld. Ook de aardappels groeien op brakke grond. Er werden 300 rassen getest waar van 70% dood ging door het zoute water. 30% overleefde en maar een paar procent bleek echt lekker. “Hier verbouwen dus nu rassen die het goed doen en verkopen deze lokaal op Texel, alles biologisch natuurlijk.” Maar het doel van het testen gaat verder “In arme landen is de verzilting echt een probleem en aardappels zijn goede en goedkope voeding, als er aardappels zijn die op brakke grond verbouwd kunnen worden zou dat echt een oplossing zijn,” vertelt Prasath.

“Kom, ik neem je mee naar Nederlands eerste biologische zeewierboerderij op land.” We stappen in de auto en in een flink tempo rijden we over het eiland. We rijden langs een verzilt stuk natuur waar grote plassen zeewater staan. “Hier stroomt het zeewater Texel op, er stroomt wel 50.000 liter per uur hier het land op. Wij vonden dat een goede plek om aan de slag te gaan met het kweken van zeewier.” Even verderop staan grote bassins waar twee mannen met een net doorheen gaan. Ze oogsten het zeewier wat hier gekweekt wordt. Het net wordt omhooggetrokken en zit vol schoon zeewier. “Het groeit enorm snel en is heel gemakkelijk om zo te oogsten.”

“Zeewier zit boordevol voedingsstoffen. In zeewater vind je alle 84 mineralen die er bestaan, waarvan zeewier er 64 heeft. Daarnaast bevat het van nature veel gezonde voedingsstoffen, zoals vitamines (A, C en E), omega vetzuren, mineralen en eiwitten. Het wordt wel gezien als de alternatieven voedselbron van de toekomst.”

Door het zeewier in bakken te telen wordt de natuur met rust gelaten en uit de bakken kan lang geoogst worden. “Zeewier heeft heel veel mogelijkheden en wordt nu al in heel veel producten gebruikt, zoals in tandpasta bijvoorbeeld. Maar wij drogen het voornamelijk en als je dat goed doet heeft het de smaak van truffels.”

In de schuur van een boerderij vlakbij de bassins worden het wier en andere zilte groenten in droogkasten gedroogd en verwerkt tot gedroogde smaakmakers. “Het gedroogde zeewier heeft een zilte, truffelachtige smaak. Vandaar de naam Truffelwier! Het gerookte zeewier, WierRook, kan goed worden gebruikt als vervanger van spek.”