Anna Rubingh - Cranberries van Terschelling

Fotografie & Tekst: © Anna Rubingh

Gepubliceerd in SEASONS 08-2021

CR 001

CR 002

CR 003

CR 004

Ooit, lang geleden, spoelde er een houten vat met harde zure besjes aan op Terschelling. Het gebeurde wel vaker dat er iets aanspoelde op Terschelling. Veel schepen voeren langs Terschelling en de zee kan woest zijn. Zo vonden, volgens de verhalen, deze zure harde bessen, cranberries die eigenlijk afkomstig waren uit Amerika en Canada, hun weg naar het eiland waar ze in de duinen verwilderden. In de herfst zijn de cranberries rijp en klaar om door de eilandbewoners geplukt te worden, in de duinen op Terschelling.

"Kijk daar zijn ze," zegt Hans. We rijden in een kleine 4x4 in een flink tempo al even over zanderige paden door de duinen. "Je weet nooit precies waar ze aan het plukken zijn," vervolgt hij. Hans runt aan de wal, in Harlingen, het bedrijf wat de Terschellinger cranberries verwerkt. We stappen uit bij een groepje mannen die net even een koffiepauze heeft en ondertussen overleggen over de oogst. Na een korte onderbreking gaan ze weer verder. "Ze krijgen per kilo betaald," legt Hans uit, "zo gaat dat al generaties lang, de meeste van hen gaan ook generaties terug als cranberry-plukker op het eiland." "Dat klopt," gaat een van de plukkers verder, "mijn vader was plukker, mijn opa en ook zijn vader plukte elk jaar cranberries." De man neemt uitgebreid de tijd om me alles uit te leggen, terwijl hij ondertussen met zijn plukbak over de grond de bessen oogst. De planten zijn niet groot en de bessen zitten verstopt onder de blaadjes, maar de kam aan de bak kamt de bessen van de planten zonder dat de planten beschadigen. In korte tijd oogsten de plukkers manden vol cranberries. "Hier staat redelijk veel dit jaar, maar dat verschilt per jaar per veld en het is altijd weer zoeken, het is natuurlijk een natuurproduct."

"In de pluktijd gaan elke dag de vers geoogste cranberries naar de wal, gewoon met de veerboot," vertelt Hans. Wij verwerken de bessen tot pure sappen, maar ook tot compote en jam en een deel verkopen we vers, bio, want dat zijn ze natuurlijk, puur natuur uit het Terschellinger natuurgebied. Het is eigenlijk raar dat mensen cranberries vooral met kerst eten want nu, vers geoogst aan het begin van de herfst, zijn ze het lekkerst.” Hij stopt een verse cranberry n z’n mond. “Heb je er al wat van geproefd?” vraagt hij. Ik schud mijn hoofd, naar mijn idee eet je ze alleen verwerkt. Ik proef een verse en daarna nog een; ze zijn inderdaad heel lekker, het is even wennen maar verse cranberries zijn lekker fris van smaak. “Cranberries blijven lang goed, dus je kunt ze dan ook wel weer goed tot kerst bewaren” vervolgt Hans zijn verhaal, “Het zijn harde bessen met een stevige schil. Die lange houdbaarheid was ook de reden dat zeelui cranberries in vaten meenamen, als bron van vitamine C, tegen scheurbuik,” gaat Hans verder. "Vroeger op lange zeereizen gingen er twee dingen mee; cranberries voor het lichaam en brandewijn voor de geest, zo overleefde je een lange reis op zee en daarom zijn ze, volgens de legende, op Terschelling beland."